Stabiele bron van elektriciteit
Kernenergie gaat dus een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Dat is goed nieuws, want kernenergie kan helpen een paar grote problemen op te lossen. Het is namelijk een stabiele bron van elektriciteit.
Dit is belangrijk omdat de vraag naar elektriciteit in de toekomst sterk zal toenemen. Alles gaat straks elektrisch. Van ons vervoer op de weg tot de verwarming thuis. Het is dus voorspelbaar dat de vraag naar elektriciteit gaat exploderen. De echte opgave is dus eigenlijk nog groter.
Kernenergie kan helpen om de groeiende vraag naar elektriciteit op te vangen. Duurzame bronnen zoals wind en zon, kunnen dit niet alleen. Ook helpt kernenergie om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen, zoals gas, olie en steenkool.
Kernenergie is bovendien een betrouwbare bron van elektriciteit. Kerncentrales kunnen 24 uur per dag, 7 dagen per week elektriciteit produceren, ongeacht het weer. Dit is belangrijk omdat wind- en zonne-energie wel gevoelig zijn voor het weer.
Aanbod klimaatneutraal
In 2030 moet 70% van alle elektriciteit klimaatneutraal zijn. In 2050 100%.
Op dit moment wordt in Nederland ongeveer 15% van het totale elektriciteitsverbruik duurzaam opgewekt. We hebben dus nog zo’n 85% te gaan. Daar komt de verwachte sterke groei van het elektriciteitsgebruik nog bovenop. We hebben met elkaar dus een enorme klus te klaren.
Het is zeer de vraag of zonne- en windenergie en import van klimaatneutrale stroom de stijgende vraag richting 2050 in ons land kunnen opvangen. Want de landen om ons heen hebben dezelfde doelen. En ook wanneer het niet waait of de zon niet schijnt, moet er voldoende klimaatneutrale elektriciteit zijn om aan de groeiende vraag te voldoen.
Hoe je het ook wendt of keert: er is dus meer capaciteit nodig.
Met alleen wind en zon halen we de klimaatdoelen niet
Bijdrage kerncentrales
Kerncentrales maken 24 uur per dag, 7 dagen per week stroom. Ze kunnen de bulk van wat nog klimaatneutraal gemaakt moet worden voor hun rekening nemen. Naast het bouwen van windparken en zonnecentrales, is het nodig om ook te investeren in kerncentrales.
Daarom bereidt de regering de nieuwbouw van twee grote kerncentrales voor. Daarnaast is er door heel Nederland interesse voor de bouw van kleine kerncentrales. Deze Small Modular Reactors (SMRs) worden in een fabriek gebouwd en in onderdelen geleverd. Op locatie worden ze in elkaar gezet.
Ze zijn er in verschillende formaten, afhankelijk van de behoefte. Er kunnen ook meerdere kleintjes bij elkaar worden gezet. Ze zijn perfect voor het leveren van klimaatneutrale stroom en warmte. Precies daar waar je het nodig hebt.
Hoe stabiel blijft het netwerk?
De betrouwbaarheid van de elektriciteitsvoorziening begint inmiddels zorgelijk te worden. Je leest en hoort steeds vaker over problemen met het elektriciteitsnet. Het is te vol. Bedrijven krijgen geen aansluiting meer, zonnepanelen kunnen hun stroom niet kwijt. Daar staat tegenover dat plotselinge windstilte of bewolking weer voor tekorten aan duurzame elektriciteit zorgen. Die dalen worden nu opgevangen door kolen- en gascentrales. Deze stoten CO2 uit.
Kerncentrales kunnen deze rol van kolen- en gascentrales overnemen. Zo kunnen kerncentrales de stabiliteit van het elektriciteitsnet én de leveringszekerheid van stroom verbeteren en houden we het klimaatneutraal.
Ze zijn een klimaatneutraal hulpmiddel om de sterke schommelingen en groeiende vraag naar klimaatneutrale stroom op te kunnen vangen.
Hebben we ruimte genoeg voor meer kernenergie?
Kerncentrales hebben weinig ruimte nodig.
De huidige kerncentrale in Borssele past samen met twee grote nieuwe kerncentrales op 40 voetbalvelden. Vanaf deze bescheiden ruimte leveren ze samen stroom voor 8 miljoen huishoudens. Wil je dat doen met windenergie? Dan heb je veel meer ruimte nodig. Zo’n 320.000 voetbalvelden.
Kleine kerncentrales
Er wordt ook nagedacht over kleine kerncentrales die nog veel minder ruimte nodig hebben. Je kunt ze eigenlijk overal kwijt waar behoefte aan stroom en warmte is. Ze hebben ook geen grote hoeveelheden koelwater of grote koeltorens nodig. Ze hebben het formaat van de scheepsreactor van een ijsbreker of onderzeeboot. Daar is al 50 jaar ervaring mee. Deze reactoren worden op dit moment aangepast voor energieproductie op het land. Ze zijn binnen een paar jaar beschikbaar.
Heel handig, deze kleine kerncentrales. Ze worden Small Modular Reactors (SMRs) genoemd. Modulair omdat ze als bouwstenen uit de fabriek komen. Maar ook modulair omdat je er meerdere naast elkaar kunt zetten als de behoefte aan energie groeit.
Ze kunnen elektriciteit en proceswarmte maken op de plaats waar die nodig is. Dicht bij de industrie of naast een woonwijk. Je hoeft dan stroom (en warmte) niet over grote afstanden te transporteren. Dat vermindert de belasting van het distributienet. Bovendien is het goedkoper en beter voor het landschap: er zijn geen nieuwe lange hoogspanningslijnen nodig.
Grote kerncentrales kun je nu al bestellen. De bouwtijd is ongeveer acht jaar. De kleintjes, SMR’s komen vóór 2030 op de markt en hebben een hele korte bouwtijd. Zowel de grote als de kleine kerncentrales kunnen dus voor 2035 al flink bijdragen aan de energietransitie.
Minder afhankelijk van het buitenland
Op dit moment maakt onze samenleving nog een andere energiecrisis door: die van de beschikbaarheid en betaalbaarheid van energie. De oorlog in Oekraïne heeft onze kwetsbaarheid laten zien. Zeker nu ons land zelf geen gas meer in Groningen wil winnen.
Met kernenergie kunnen we klimaatneutraal stroom, warmte en waterstof maken. Waterstof gaat een belangrijke energiedrager worden voor de toekomst als vervanger van fossiele brandstoffen.
Kernenergie kan ons onafhankelijker maken van gebieden met geopolitieke risico’s. Uranium wordt op veel plaatsen in de wereld gevonden. Nu de vraag toeneemt, zullen erop nog meer plaatsen in de wereld meer mijnen in ontwikkeling worden gebracht. Uranium is niet schaars en daardoor ook niet extreem duur. Je hebt er bovendien maar weinig van nodig om veel klimaatneutrale energie te maken. Bovendien: uranium kun je recyclen. Je kunt uit één lading uranium meerdere keren in de energiecyclus van een kerncentrale doen. Ook dat beperkt de benodigde hoeveelheid uranium.
Wij zien voor de toekomst ook voordeel in de gesmolten zoutreactor die nu nog in ontwikkeling is
Thorium?
Er is voor eeuwen voldoende uranium in de aardkorst aanwezig. Daarnaast komt ook thorium in zicht als reactorbrandstof. Dat is nóg overvloediger aanwezig in de aardkorst. Bovendien straalt het radioactief afval van gebruikt thorium minder lang.
Het duurt nog tot na de deadline van 2050 voor dit reactor concept voldoende is uitontwikkeld voor commercieel gebruik. Vanaf dat moment ligt de horizon van de bijdrage van kernenergie aan een klimaatneutrale energievoorziening nog verder voor ons: we kunnen met thorium nog duizend(en) jaren vooruit!